Cultuurbewust.nl, 30 december 2012
Door Claire Goossens
Kan je een oude oudejaarsconference, zoals die van Wim Kan uit 1976, opnieuw opvoeren alsof het een toneelstuk van Shakespeare is? Dat vroeg theatermaakster Laura van Dolron zich af toen ze besloot zelf een oudejaarsconference te maken bij het Nationale Toneel. Ze bekeek Wim Kans show, verdiepte zich in zijn persoon, las zijn dagboeken en ontdekte de mens achter de entertainer. In Oudejaarsconference en andere clichés… ontwijkt Van Dolron de politieke actualiteit en comfortabele gezelligheid, en focust op de oprechte inhoud.
Somber cabaret is origineel
Laura van Dolron (1976) treedt op in een zwart pak met witte blouse en een vlinderstrikje, zoals Wim Kan ze droeg tijdens zijn oudejaarsconferences. Daar houden de grote overeenkomsten tussen Van Dolron en Kan ook meteen op. Verschillen zijn er volop: somberheid, overpeinzingen en een glas water in plaats van Kans luchtigheid, humor en een karaf wijn. Van Dolron is immers een theatermaakster, geen cabaretier. De voorstelling Oudejaarsconference en andere clichés… is daarom ook geen standaard, klassieke show waarin het afgelopen jaar op een vrolijke manier de revue passeert. Interessant en origineel theater, dat is het wél.
Nostalgie om zeep geholpen
Van Dolron begint haar optreden zeer geestig, maar al snel slaat de toon van haar relaas om. De rest van het uur praat de blondine in hoog tempo vol met rake analyses. Ze verwoordt glashelder haar diepzinnige gedachtes over haar positie daar op het podium tegenover een publiek dat grappen en gezelligheid verwacht. Uitgebreid bespreekt ze haar eigen ellende, relatieproblemen, eenzaamheid, kunstenaarsperikelen en hoe moeilijk het is om grappig te moeten zijn – iets wat Wim Kan nooit zou doen in zijn oudejaarsavondoptreden. Wat Kan niet kon voor een publiek, dat doet Van Dolron wél: zichzelf blootgeven en het publiek met al z’n nostalgie tarten.
Er is geen politiek te bekennen in deze conference en de grapdichtheid is buitengewoon laag. Het entertainmentgehalte van deze voorstelling lijkt op een schaal oliebollen zonder poedersuiker. Maar daar is een reden voor. Van Dolron ontdekte namelijk dat Wim Kan, één van ‘de Grote Drie’ van het Nederlandse cabaret, een sombere kant had. Hij bleek, zo legt de theatermaakster haar publiek uit, te worstelen met de hoopvolle verwachtingen van zijn publiek en zijn rol als succesvol entertainer.
De entertainer als zichzelf
Van Dolron geeft haar eigen versie van Wim Kans oudejaarsconference, waarin de entertainer op het podium zichzelf als mens laat zien. Met haar openhartige bitterheid, volledig in het hier en nu, schetst ‘lieve Laura’ de tragische keerzijde van een succesvol entertainer. Het optreden dat ze daarmee creëert, is eigenlijk helemaal niet zo leuk en aangenaam als je hoopte. Maar het is ook helemaal niet de taak van kunst om ‘leuk en aangenaam’ te zijn. Het is de taak van gesubsidieerde podiumkunst om de mensen een waarheidsgetrouwe spiegel voor te houden, zo eentje die je dingen doet inzien en illusies doorprikt. Dat is wat Laura van Dolron doet. Na afloop van haar oudejaarsconference smaakt zo’n oliebol zonder poedersuiker juist extra zoet.