door: Djuna Kramer

Alsof ze haar carrière in het klein opnieuw beleefde, zo voelde de coronatijd voor theatermaker Laura van Dolron. ‘Alles valt weg, dus je begint weer met niets. Dan blijk je een intrinsieke motor te hebben die toch doordraait en bedenk je stukje bij beetje allerlei kleine projecten. Langzaam wordt het groter en groter, tot het plotseling heel veel geworden is.’

Van Dolron speelde afgelopen maanden onder andere haar voorstelling Liefhebben bij mensen thuis, in hun tuin of woonkamer. Ze maakte filmpjes voor theaters als Odeon in Zwolle en Frascati in Amsterdam, streamde een filosofisch theaterconcert vanuit een lege Kleine Komedie en maakte voor Oerol de voorstelling Jouw zin is de mijne, op basis van de input van haar publiek via Zoom.

Vanaf 25 augustus gaat van Dolron het theater weer in, met de voorstelling In het echt. Hiervoor heeft ze Theater Bellevue gevraagd haar te koppelen aan vijf mensen die getroffen zijn door de crisis. Zij zal ze op de ochtend van de voorstelling pas ontmoeten, om ’s avonds een stuk over hen te spelen, met live-composities van muzikant Frank van Kasteren.

Waarom heb je voor deze vorm gekozen?
‘Ik onderzoek altijd hoe ik het toeval kan toelaten in mijn werk. Ik wil dat wat ik doe in het theater levenskunst wordt, en ik denk dat leven betekent dat je iets moois moet zien te maken van de toevallige dingen die je overkomen. Dat wil ik oefenen en in dit geval doe ik dat door tegen Bellevue te zeggen: zoek vijf mensen uit, vertel me niet van tevoren wie het zijn, en ik beloof dat ik over allemaal een stuk maak. Het is nogal een sprong in het duister, maar ik doe dat niet zomaar. Ik heb al vaak gemerkt dat het de mooiste dingen oplevert als ik met toeval aan de slag ga.’

Is het theater de plek bij uitstek om ons dat toeval te laten ervaren?
‘Nee, ik vind juist dat theater vaak heel bedacht is. Er zou veel meer ruimte mogen zijn voor onderzoek en voor vergissingen. Ik zie mijn werk ook als alternatief voor voorstellingen die ik te gepolijst vind. Het past niet meer zo erg bij deze tijd om vanaf een podium te gaan staan vertellen hoe het zit. Ik denk dat mensen verlangen naar inclusiviteit en diversiteit en liever een voorstelling hebben waarin ze samen met mij ontdekken waar het over gaat. Je moet het lef hebben datgene wat je hebt bedacht ter plekke in de prullenbak te gooien en te kijken wat er dan overblijft.’

En daarom wil je bij In het echt pas op de dag zelf weten wie je onderwerp is?
‘Als ik dat al eerder zou weten, zou ik al allerlei ideeën en aannames gaan vormen. Nu beginnen die persoon en ik vanuit het niets. Als we eenmaal tegenover elkaar zitten, moeten we elkaar echt vragen: wie ben jij? Dat is een heel mooi moment. Dat je echt met zijn tweeën moet uitzoeken wat de ontmoeting kan betekenen. En het leuke is: wie ik ook tegenover me krijg, we hebben als mensen per definitie veel gemeen. We zijn op zoek naar geluk, we weten dat we zullen sterven, soms zijn we eenzaam en durven we dat niet te zeggen. En daar is nu natuurlijk ook de coronacrisis bijgekomen, het is een thema waar we allemaal mee worstelen.

‘Vandaag noemde een medewerker van Bellevue aan de telefoon per ongeluk al een van de namen. Ik kende die persoon al wel van naam, dus ben ik meteen over hem of haar gaan nadenken. Nu moet ik straks weer gaan vechten tegen de ideeën die ik vooraf heb gevormd. Over dat proces heb ik meteen vandaag een tekst geschreven. Dat dingen misgaan en dat ik daar weer mee moet omgaan hoort namelijk óók heel erg bij mijn werk.’

Waarom zijn ideeën vooraf zo kwalijk?
‘Mijn hele theatrale onderzoek gaat erom dat ik datgene wat ik in mijn hoofd bedenk wil laten wijken voor wat er echt gebeurt. Ik heb bijvoorbeeld ook een voorstelling gemaakt, Een antwoord op alle vragen, waarin ik live antwoorden improviseer op vragen van het publiek. Een vrouw vroeg me eens hoe ze verder moest leven na de dood van haar zoon. Als ik eerder had geweten dat ik die vraag zou krijgen, had ik te veel schroom gehad om hem te beantwoorden en gedacht: wie ben ik om haar advies te geven? Maar nu moest ik ter plaatse iets zeggen, en dus werd dat iets wat recht uit mijn hart kwam. Ik zei dat het al heel bijzonder was dat ze zichzelf überhaupt naar het theater had gesleept. Zo probeer ik steeds mijn innerlijke criticus voor te zijn, zodat hij geen tijd heeft zich ermee te bemoeien.’

Hij?
‘Ja, ik zie hem echt voor me. Het is zo’n oud, streng muppet-achtig mannetje. Maar ik heb ontdekt dat hij afhaakt als ik snel werk. Dan komt er iets dat eerlijk is, en dapper en grappig.’

Heb je Bellevue richtlijnen gegeven over wie je wilt ontmoeten?
‘Ik heb wel tegen degene die ze heeft geselecteerd gezegd: als je me vijf mensen geeft die hun eigen verhaal al perfect kunnen vertellen, heb ik niet zo veel meer te doen. Maar ik heb ook gezegd dat ze mijn aanwijzingen aan hun laars mogen lappen. Als het iemand blijkt te zijn die zijn verhaal wel heel goed kan vertellen, dan ga ik daar natuurlijk een beetje aan rammelen. Hoewel ik het leuker vind iemand in het zonnetje te zetten dan aan iemand te rammelen. Ik wil een ode schrijven, die ik dan aan diegene voordraag op het podium tot hij of zij gaat huilen, haha. Maar dat is mijn ideaalbeeld, het zal wel weer heel anders lopen.’

Hoe zie je de toekomst voor je?
Ik kan nooit zo goed vooruitkijken, zelfs al voor deze hele crisis kon ik dat niet. Dus ik zie een soort schimmige vlek voor me. En daarin zie ik mezelf dan als iemand die heel goed met schimmige vlekken kan omgaan.’