Eigenlijk mag het niet. Theatermakers mogen niet openlijk moraliseren, de wereld niet onderverdelen in goed en kwaad, en het publiek de uitweg tonen. De toeschouwer moet die weg zelf ontdekken.
Wel, dat is nu net het probleem met deze tijd, stelt de Nederlandse theatermaakster Laura van Dolron in haar quasi-monoloog Sartre zegt sorry. Dat iedereen het zelf wil uitzoeken. Dat de zin van het bestaan zogezegd in jezelf ligt, terwijl de ander de hel is. Dat alles alleen draait om zelfverwerkelijking.
Van Dolron doet het: schaamteloos moraliseren. Het kwaad van deze tijd is volgens haar de erfenis van de filosoof Jean-Paul Sartre, wiens existentialisme stelde dat er geen hogere zin is, tenzij de zin in jezelf. ‘Dat vind ik ontzettend lui voor een filosoof!’
Zo kennen we Van Dolron. Beroemdheden standjes geven, terwijl ze met hen de dialoog aangaat rond hun ideeën, die ze doordenkt naar vandaag, en confronteert met haar eigen leven. Haar anekdotiek en directheid naar de zaal heeft ze uit stand-upcomedy. Haar slimme toegepaste filosofie heeft ze uit theater. En haar grote bek heeft ze van zichzelf.
Steve Aernouts, die naast haar Sartre vertolkt, krijgt er nauwelijks een speld tussen. Nihilisme wint het altijd van idealisme, poneert Van Dolron. Politiek, tv, reclame, zelfs het theater zelf: allemaal leeg. En wij zijn allen eenzaam. Liggen onder lamme dekentjes op de bank naar series te kijken van mensen die wel iets presteren in hun leven, net omdat ze niet op de bank liggen te kijken naar series. Van Dolron raast maar door. En het ligt allemaal aan Sartre.
Is dit nog theater? Aernouts vraagt het heel plots. En inderdaad: Sartre zegt sorry wordt bijna pure bekentenislyriek, wanneer Van Dolron ineens lijkt te breken en in tranen gaat vertellen over een huwelijksaanzoek waarbij ze het deksel op de neus kreeg. Speelt ze? Of is dit enkel nog therapeutisch theater? Bij Van Dolron weet je nooit.
Maar opvallend is wel hoe de theatermaaktser zich steeds kwetsbaarder en constructiever opstelt in haar producties. In Sartre zegt sorry heeft ze één verhaal, en op papier leest het bijna als een preek. Het moest maar eens gedaan zijn met die eenzame vrijheid! We moeten ons weer durven overgeven aan elkaar, en lief zijn!
Nee, zoveel moralisme mag niet. Maar hoe Laura van Dolron het allemaal verkocht krijgt, tot de krop in je keel, is een klein theaterwondertje.